Το ποδόσφαιρο δεν ήταν πάντα μια από τις πιο νομότυπες αθλητικές δραστηριότητες. Κατά καιρούς διώχθηκε από διάφορους φορείς εξουσίας, κρατικούς ή τοπικούς. Όποιος μεγάλωσε στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 θα θυμάται σίγουρα στα πενιχρά λιλιπούτεια πάρκα των ελληνικών πόλεων, σ’ εκείνες τις ασήμαντες οάσεις ελεύθερου χώρου, κάποιες επιγραφές που προειδοποιούσαν πως «απαγορεύεται η μπάλα, το ποδήλατο και τα οικόσιτα ζώα» και απορούσες τελικά σε τι χρησίμευε ένα πάρκο επί του οποίου απαγορευόταν κάθε προφανής δραστηριότητα αναψυχής.
Φυσικά στην Ελλάδα εκείνων των ετών το ποδόσφαιρο - το παιδικό κυρίως ποδόσφαιρο- απαγορευόταν σχεδόν παντού. Στα προαύλια των σχολείων, στις αυλές των εκκλησιών, στις πλατείες, στα πάρκα, στις παραλίες, οπουδήποτε. Εις πείσμα φυσικά όλων των απαγορεύσεων, συνηθέστατα αυθαιρέτων, το ποδόσφαιρο παιζόταν σε όλα αυτά τα μέρη. Μάλιστα τείνω να πιστεύω πως η αυξημένη δημοφιλία του ανάμεσα στα παιδιά έχει να κάνει και με το γεγονός πως ήταν απαγορευμένο, υπό διωγμό κατά ένα τρόπο. Διωγμό σε ηθικό επίπεδο (καθώς ήταν με απόσταση το πιο απαξιωμένο από τα παιδικά παιχνίδια) και διωγμό σε υλικό επίπεδο (καθώς σε κάθε χώρο πρόσφορο για αυτοσχέδιο γήπεδο, ρητώς και σαφώς απαγορευόταν). Είναι γνωστό πως όσο περισσότερο απαγορεύεις κάτι στα παιδιά, τόσο πιο πολύ θα κάνουν το απαγορευμένο. Με αυτή τη σκέψη έρχομαι να προτείνω στους φορείς του αθλήματος στην σημερινή Ελλάδα να σκεφτούν σοβαρά την πιθανότητα ανέγερσης μνημείου αφιερωμένου στον «άγνωστο φύλακα» (κάτι σαν τον άγνωστο στρατιώτη) του πάρκου ή της πλατείας ή στον άγνωστο νεωκόρο της εκκλησίας που με ζήλο και αυταπάρνηση εκτελούσε το σπουδαιότερό του καθήκον, το οποίο άλλο δεν ήταν παρά να εμποδίζει τα πιτσιρίκια να παίζουν μπάλα, προκαλώντας τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επεδίωκε. Δίπλα σ’ αυτό θα μπορούσε να στηθεί και το μνημείο του «αγνώστου μαγκουροφόρου γέροντος» που επίσης συνέβαλε στην διάδοση του αθλήματος κυνηγώντας με τη μαγκούρα του τα αγοράκια που έπαιζαν μπάλα κοντά στο παγκάκι επί του οποίου ρέμβαζε.
Βέβαια κατά καιρούς το ποδόσφαιρο είχε τεθεί εκτός νόμου και από άλλες αρχές, απείρως σοβαρότερες και τρομακτικότερες των ελληνικών δήμων και κοινοτήτων. Στην Αγγλία του 1314 ο Εδουάρδος ο Β’ απαγόρευσε την αρχέγονη μορφή ποδοσφαίρου που παιζόταν τότε στο Λονδίνο, με το σκεπτικό ότι το κυνήγι μιας μεγάλης μπάλας από πολλούς ανθρώπους προκαλούσε μεγάλο θόρυβο και πολλές ζημιές στην πόλη. Ο Ερρίκος ο Ε’ οργάνωσε κανονικό διωγμό κατά του ποδοσφαίρου, αλλά και ο ηπιότερος Ερρίκος ο Ζ’ το απαγόρευσε, διότι ως ισχυριζόταν αποσπούσε τους άνδρες από την εκγύμνασή τους στην τοξοβολία.
Γενικώς η άποψη πως το ποδόσφαιρο είναι άχρηστο σπορ κυριαρχούσε μέχρι πολύ πρόσφατα και εκδηλωνόταν με διάφορους τρόπους. Από τον Ερρίκο τον 7ο που προτιμούσε την τοξοβολία μέχρι το ελληνικό υπουργείο παιδείας που στις αρχές του 20ου αιώνα θεωρούσε ανώφελο να εντάξει το ποδόσφαιρο στη σχολικές γυμναστικές δραστηριότητες και τη σημερινή ελληνίδα μάνα που σκέφτεται για τον γιο της: «δεν τον στέλνω στο ποδόσφαιρο γιατί θα μείνει κοντός, θα τον στείλω στο μπάσκετ να ψηλώσει»...
Φυσικά όσο απαγορευόταν το ποδόσφαιρο, τόσο πιο πολύ ρίζωνε στις αθλητικές συνήθειες των ανθρώπων, ειδικά των νέων. Και αυτό γινόταν παντού στον κόσμο. Το καλοκαίρι του 2002 η Εθνική Ομάδα της Τουρκίας κατέκτησε την τρίτη θέση στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ιαπωνίας και της Κορέας. Κι όμως περίπου εκατό χρόνια νωρίτερα στις αρχές του 20ου αιώνα ο σουλτάνος είχε απαγορεύσει διά νόμου το παιχνίδι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι ήδη σχηματισμένες ποδοσφαιρικές ομάδες της εποχής στις μεγάλες πόλεις της Αυτοκρατορίας όπως η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη και η Θεσσαλονίκη βρέθηκαν σε καθεστώς παρανομίας.
Στην Ιταλία του Μουσολίνι το ποδόσφαιρο δεν απαγορεύθηκε, αλλά έγινε μια προσπάθεια να απαξιωθεί ως ξενόφερτο. Τη θέση του όφειλε να καταλάβει η Volata , ένα παιχνίδι με μπάλα βασισμένο στο ρωμαϊκό Harpostum που με τη σειρά του φαίνεται να αποτέλεσε πρόδρομο του πρώιμου βρετανικού ποδοσφαίρου (εκείνου που απαγόρευαν οι Ερρίκοι κι οι Εδουάρδοι). Τελικώς η Volata που δημιουργήθηκε από το φασιστικό καθεστώς και από αυτό χαρακτηρίστηκε ως η «ιταλικότερη των αθλοπαιδιών» απέτυχε να κατακτήσει την καρδιά των Ιταλών. Σε αντίθεση μάλιστα με το ποδόσφαιρο που ανέδειξε την Εθνική Ιταλίας ως την μεγαλύτερη ποδοσφαιρική δύναμη παγκοσμίως που σάρωσε όποιο Παγκόσμιο Κύπελλο και όποιους Ολυμπιακούς Αγώνες βρέθηκαν στον δρόμο της για δυο δεκαετίες από τις αρχές του 1930 μέχρι το αεροπορικό δυστύχημα της Superga (εκεί που χάθηκε η ομάδα της Τορίνο με τους 11 βασικούς διεθνείς ποδοσφαιριστές της) στα 1947.
 |
| Αθήνα 2010, ποδόσφαιρο στο γήπεδο μπάσκετ στον Σταθμό Λαρίσης. Απαγορεύεται... |
Φυσικά στην Ελλάδα εκείνων των ετών το ποδόσφαιρο - το παιδικό κυρίως ποδόσφαιρο- απαγορευόταν σχεδόν παντού. Στα προαύλια των σχολείων, στις αυλές των εκκλησιών, στις πλατείες, στα πάρκα, στις παραλίες, οπουδήποτε. Εις πείσμα φυσικά όλων των απαγορεύσεων, συνηθέστατα αυθαιρέτων, το ποδόσφαιρο παιζόταν σε όλα αυτά τα μέρη. Μάλιστα τείνω να πιστεύω πως η αυξημένη δημοφιλία του ανάμεσα στα παιδιά έχει να κάνει και με το γεγονός πως ήταν απαγορευμένο, υπό διωγμό κατά ένα τρόπο. Διωγμό σε ηθικό επίπεδο (καθώς ήταν με απόσταση το πιο απαξιωμένο από τα παιδικά παιχνίδια) και διωγμό σε υλικό επίπεδο (καθώς σε κάθε χώρο πρόσφορο για αυτοσχέδιο γήπεδο, ρητώς και σαφώς απαγορευόταν). Είναι γνωστό πως όσο περισσότερο απαγορεύεις κάτι στα παιδιά, τόσο πιο πολύ θα κάνουν το απαγορευμένο. Με αυτή τη σκέψη έρχομαι να προτείνω στους φορείς του αθλήματος στην σημερινή Ελλάδα να σκεφτούν σοβαρά την πιθανότητα ανέγερσης μνημείου αφιερωμένου στον «άγνωστο φύλακα» (κάτι σαν τον άγνωστο στρατιώτη) του πάρκου ή της πλατείας ή στον άγνωστο νεωκόρο της εκκλησίας που με ζήλο και αυταπάρνηση εκτελούσε το σπουδαιότερό του καθήκον, το οποίο άλλο δεν ήταν παρά να εμποδίζει τα πιτσιρίκια να παίζουν μπάλα, προκαλώντας τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επεδίωκε. Δίπλα σ’ αυτό θα μπορούσε να στηθεί και το μνημείο του «αγνώστου μαγκουροφόρου γέροντος» που επίσης συνέβαλε στην διάδοση του αθλήματος κυνηγώντας με τη μαγκούρα του τα αγοράκια που έπαιζαν μπάλα κοντά στο παγκάκι επί του οποίου ρέμβαζε.
Βέβαια κατά καιρούς το ποδόσφαιρο είχε τεθεί εκτός νόμου και από άλλες αρχές, απείρως σοβαρότερες και τρομακτικότερες των ελληνικών δήμων και κοινοτήτων. Στην Αγγλία του 1314 ο Εδουάρδος ο Β’ απαγόρευσε την αρχέγονη μορφή ποδοσφαίρου που παιζόταν τότε στο Λονδίνο, με το σκεπτικό ότι το κυνήγι μιας μεγάλης μπάλας από πολλούς ανθρώπους προκαλούσε μεγάλο θόρυβο και πολλές ζημιές στην πόλη. Ο Ερρίκος ο Ε’ οργάνωσε κανονικό διωγμό κατά του ποδοσφαίρου, αλλά και ο ηπιότερος Ερρίκος ο Ζ’ το απαγόρευσε, διότι ως ισχυριζόταν αποσπούσε τους άνδρες από την εκγύμνασή τους στην τοξοβολία.
Γενικώς η άποψη πως το ποδόσφαιρο είναι άχρηστο σπορ κυριαρχούσε μέχρι πολύ πρόσφατα και εκδηλωνόταν με διάφορους τρόπους. Από τον Ερρίκο τον 7ο που προτιμούσε την τοξοβολία μέχρι το ελληνικό υπουργείο παιδείας που στις αρχές του 20ου αιώνα θεωρούσε ανώφελο να εντάξει το ποδόσφαιρο στη σχολικές γυμναστικές δραστηριότητες και τη σημερινή ελληνίδα μάνα που σκέφτεται για τον γιο της: «δεν τον στέλνω στο ποδόσφαιρο γιατί θα μείνει κοντός, θα τον στείλω στο μπάσκετ να ψηλώσει»...
Φυσικά όσο απαγορευόταν το ποδόσφαιρο, τόσο πιο πολύ ρίζωνε στις αθλητικές συνήθειες των ανθρώπων, ειδικά των νέων. Και αυτό γινόταν παντού στον κόσμο. Το καλοκαίρι του 2002 η Εθνική Ομάδα της Τουρκίας κατέκτησε την τρίτη θέση στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ιαπωνίας και της Κορέας. Κι όμως περίπου εκατό χρόνια νωρίτερα στις αρχές του 20ου αιώνα ο σουλτάνος είχε απαγορεύσει διά νόμου το παιχνίδι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι ήδη σχηματισμένες ποδοσφαιρικές ομάδες της εποχής στις μεγάλες πόλεις της Αυτοκρατορίας όπως η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη και η Θεσσαλονίκη βρέθηκαν σε καθεστώς παρανομίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου