Κανείς δεν ξέρει τι θα ήταν σήμερα ο βασιλιάς των σπορ αν δεν είχε συμπέσει η ανάπτυξή του με την εποχή που η Βρετανική Αυτοκρατορία και ο εμπορικός της στόλος ταξίδευαν κυριολεκτικά σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας. Για να εξάγουν έτσι τη γλώσσα της, την οικονομία της και όπως κάθε ιμπεριαλισμός τελικά, την κουλτούρα της. Αναπόσπαστο μέρος της οποίας ήταν και το ποδόσφαιρο.
Τα λιμάνια, οι προβλήτες κι οι αποβάθρες τους μετατρέπονταν με απίστευτη ευκολία σε γήπεδα που έδιναν την ευκαιρία στους ναυτικούς να ξεμουδιάσουν με έναν αυτοσχέδιο αγώνα και στους ντόπιους να παρακολουθήσουν αυτό το παράξενο, αλλά εντυπωσιακά γοητευτικό παιχνίδι που παιζόταν με τα πόδια και ο,τιδήποτε μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μπάλα.
Ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα το Buenos Aires υπήρξε ένα από τα πιο ενεργά λιμάνια, όχι μόνο της Λατινικής Αμερικής, αλλά ολοκληρου του νότιου ημισφαιρίου. Και η βρετανική οικονομική διείσδυση στην περιοχή ήταν πολύ έντονη. Γι αυτό και δεν προκαλεί καμμιά απορία πως από εδώ, από το λιμάνι του Buenos Aires, τη Boca, μια γειτονιά της πόλης που ήταν γεμάτη ευρωπαίους - κυρίως ιταλούς - μετανάστες, ξεκίνησε η σπουδαία και βεβαίως ένδοξη ιστορία του αργεντίνικου ποδοσφαίρου.
Ιστορία που θεμελιώθηκε ακριβώς εδώ στα νερά του λιμανιού, πάνω σε δύο πόλους, δύο αντίπαλες ποδοσφαιρικές ομάδες που γεννήθηκαν στη Boca. Τη River Plate και τη Boca Juniors, που έμελλε να γίνουν η καθεμιά από την πλευρά της σύμβολα και σημεία αναφοράς για την παγκόσμια "φυλή του ποδοσφαιρου". Σύμβολα όχι μόνο - και θα έλεγα όχι κυρίως - ποδοσφαιρικά, αλλά οπωσδήποτε πολιτιστικά, πολιτικά και χωρίς καμμιά αμφιβολία ταξικά: η Boca Juniors των φτωχών κι η River Plate των πλούσιων.
Κι όμως αυτή η τόσο διαφορετική φαινομενικά κατάληξη έχει και για τις δύο εντελώς πανομοιότυπο ξεκίνημα.
Στις 3 Απριλίου του 1905 μια παρέα νεαρών της Boca, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν ιταλοί μετανάστες από ένα άλλο λιμάνι τη Γένοβα, αποφασίζουν να φτιάξουν μια ποδοσφαιρική ομάδα. Βασική τους περιουσία για να στηριχτεί το εγχείρημα είναι μια μπάλα ποδοσφαίρου που τους έχει χαρίσει κάποιος εγγλέζος ναυτικός. Για δύο χρόνια χρησιμοποιούν ασπρόμαυρες εμφανίσεις, όμως όταν αυτές φθείρονται μπαίνει απαιτητικό το ερώτημα για τα χρώματα που πρέπει να έχουν οι καινούριες τους φανέλες. Ένας από αυτούς, ο Giovanni Juan Brichetto, που εργαζόταν σαν χειριστής του φάρου στην είσοδο του λιμανιου, προτείνει να παν εκεί και να υιοθετήσουν τα χρώματα του πρώτου πλοίου που θα περάσει. Η ιδέα αρέσει σε όλους, το πρώτο πλοίο που αντικρίζουν μόλις φτάνουν στον φάρο είναι το σουηδικό "Drottning Sophia", που σημαίνει Βασίλισσα Σοφία και βεβαίως στην πρύμη του κυματίζει η σουηδική σημαία. Από τότε το κίτρινο και το μπλε ταυτίζονται με την ομάδα της Boca Juniors και γίνονται τα επίσημα συλλογικά της χρώματα.
Η ιστορία της River Plate ξεκινά κι αυτή στους ίδιους δρόμους με εκείνους της Boca Juniors. Ο σύλλογος πρακτικά προήλθε από τη συγχώνευση δύο άλλων προγενεστερων ποδοσφαιρικών ομάδων. Η μία ήταν η Rosales, την οποία μάλιστα οι ιδρυτές είχαν σκεφτεί αρχικά να ονομάσουν Juventud Boquense (δηλαδή Νεολαία της Μπόκα, δηλαδή ακριβώς Boca Juniors, όπως και ο αιώνιος αντίπαλός της), αλλά τελικά προτίμησαν το Rosales προς τιμήν ενός ιστιοφόρου που είχε βυθιστεί πρόσφατα. Δεν τον λες και καλό οιωνό για μια νέα ομάδα, αλλά η ιστορία έδειξε πως δεν έχουν σημασία οι προλήψεις... Η άλλη ήταν η Santa Rosa, ομάδα που είχαν ιδρύσει ορισμένοι νέοι μετανάστες από τη Γένοβα, άλλη μια χαρακτηριστική σύμπτωση με τη Boca Juniors και ονομάστηκε Santa Rosa γιατί ιδρύθηκε στις 30 Αυγούστου, ημέρα που η καθολική εκκλησία τιμά τη μνήμη της αγίας.
Η Rosales και η Santa Rosa συγχωνεύθηκαν και έτσι στις 25 Μαΐου του 1901 γεννήθηκε η River Plate. Ο θρύλος λέει πως ένας εκ των ιδρυτών, ο P. Martìnez, ενεπνεύσθη το όνομα παρακολουθώντας κάποιους άγγλους ναυτικούς να παίζουν μπάλα στο λιμάνι δίπλα σε μερικά μεγάλα κιβώτια που έγραφαν River Plate, δηλαδή την αγγλική εκδοχή του ονόματος του ποταμού Rio de la Plata.
Από τότε ξεκίνησε μια ατελείωτη ιστορία αθλητικού μεγαλείου και για τους δύο συλλόγους. Η River Plate και η Boca Juniors, η Boca Juniors και η River Plate κατέκτησαν αμέτρητους εθνικούς και διεθνείς τίτλους, απεκτησαν όλη τη δόξα που μπορεί να αποκτήσει μια ποδοσφαιρική ομάδα και έδωσαν υπόσταση στο μεγαλύτερο - τουλάχιστον ως προς την ένταση της αντιπαλότητας - ντέρμπι στο μέχρι σήμερα γνωστό μας σύμπαν.
Η River έφυγε σύντομα από τη συνοικία του λιμανιού, μετακινήθηκε στην αρχή στο Palermo, γειτονιά των ιταλών μεταναστών στο Buenos Aires και αργότερα, μέχρι τις μέρες μας, στο Nuňez (Νούνιεζ) μια από τις πιο ακριβές συνοικίες της πρωτεύουσας της Αργεντινής. Απέκτησε μάλιστα και το προσωνύμιο "Millonarios", δηλαδή "Εκατομμυριούχοι" ορίζοντας έτσι και την ταξική της διαφοροποίηση από την άσπονδη αντίπαλό της. Τη Boca Juniors που παρέμεινε πάντα η ομάδα του λιμανιού και των παιδιών που έπαιζαν μπάλα ξυπόλητα στις αποβάθρες...
Απόψε στη Μαδρίτη η River Plate και η Boca Juniors αγωνίζονται για τον δεύτερο τελικό της μεγαλύτερης διασυλλογικής διοργάνωσης της Λατινικής Αμερικής, του Copa Libertadores, στον σημαντικότερο αγώνα της υπερραιωνόβιας ιστορίας και αντιπαλότητάς τους. Κι είναι ακριβώς αυτή η περίπτωση που ταιριάζει στα λόγια του Ζαν Πωλ Σαρτρ για τον βασιλιά των σπορ: "Αυτό που δίνει ενδιαφέρον στο ποδόσφαιρο είναι η παρουσία του αντιπάλου..."
