Αμφοτέρωθεν έλαβον μέρος ανά ένδεκα...

«Εις το γυμναστήριον του Παναχαϊκού Συλλόγου διηγωνίσθησαν χθες εις το αγγλικόν παιγνίδιον της πλαστικής σφαίρας, εις το foot - ball Άγγλοι ναύται των ενταύθα ορμούντων αγγλικών σκαφών και μέλη του Παναχαϊκού, εν οις ο κ. Κρωββ και οι τρεις υιοί του κ. Μάρσαλ. Αμφοτέρωθεν έλαβον μέρος ανά ένδεκα, υπερίσχυσαν δε εν τω διαγωνισμώ οι Παναχαϊκοί νικήσαντες τετράκις αυτοί, δις δε οι Άγγλοι. Εις το γυμναστήριον προσήλθεν πυκνόν πλήθος (εν τω οποίω διεκρίνοντο πολλαί κυρίαι) και παρηκολούθησε το γυμναστικώτατον και διασκεδαστικώτατον αγγλικόν παιγνίδιον, ούτινος η εν τω Παναχαϊκώ εισαγωγή δίδει νέαν ζωήν εις τον σύλλογον.»

"Αι Πάτραι" κάποτε

Το απόσπασμα είναι από την εφημερίδα «Νεολόγος» της Πάτρας, έχει ημερομηνία 19 Ιανουαρίου του 1899 και περιγράφει έναν από τους πρώτους ποδοσφαιρικούς αγώνες που έλαβαν χώρα εν Ελλάδι. Το μεταφράζω σύντομα: «Στο γήπεδο του Παναχαϊκού έγινε ποδοσφαιρικός αγώνας ανάμεσα σε ομάδα ναυτικών από τα αγγλικά πλοία που βρίσκονται στο λιμάνι της πόλης και στην ομάδα του Παναχαϊκού. Το ματς παρακολούθησαν πολλοί θεατές (μεταξύ τους και πολλές γυναίκες) και έληξε με σκορ 4-2 υπέρ του Παναχαϊκού.»



«Αι Πάτραι» του 19ου αιώνα, από τα πρώτα αστικά κέντρα της χώρας, λιμάνι και τόπος κοσμοπολίτικος, στην ουσία η πιο ανοιχτή προς τη Δύση πόλη της Ελλάδας, με σημαντικό όγκο εξωτερικών εμπορικών συναλλαγών, έδρα πολλών ευρωπαϊκών οίκων και παραδοσιακή έδρα προξενείων όλων σχεδόν των ευρωπαϊκών κρατών που ασχολούνται με τις υποθέσεις των πολλών υπηκόων τους που ζουν και δραστηριοποιούνται στην αχαϊκή πρωτεύουσα. Λίγο-πολύ η πύλη του ελληνικού κρατιδίου προς την «Εσπερία», ευημερεί, ακμάζει και επηρεάζει καίρια την εθνική πολιτική. Στο λιμάνι της φτάνουν τα προϊόντα της ευρωπαϊκής βιομηχανικής παραγωγής. Από εδώ (κι απ’ το Κατάκολο της γειτονικής Ηλείας) γίνεται η μαζική εξαγωγή της σταφίδας σε εποχές που το συγκεκριμένο προϊόν αποτελεί τον μοναδικό οικονομικό πνεύμονα της χώρας. Εδώ και λίγα χρόνια έχει αποκτήσει σιδηρόδρομο που τη συνδέει με την Αθήνα, ή μάλλον που συνδέει την Αθήνα με την Πάτρα και ακόμη - παρά την διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου- το λιμάνι της το προτιμούν πολλά ξένα πλοία. Όπως σε όλα τα λιμάνια του κόσμου έτσι κι εδώ, οι ναύτες των εγγλέζικων πλοίων συνηθίζουν να κατεβαίνουν στη στεριά και να παίζουν ποδόσφαιρο μεταξύ τους. Καμιά φορά, όμως, όπως γράφει ο «Νεολόγος» πιο πάνω «διαγωνίζονται» με αντιπάλους τοπικές ομάδες που ακριβώς τότε πρωτοσχηματίζονται.

Η αλήθεια είναι πως ο Παναχαϊκός Γυμναστικός Σύλλογος υπήρξε από τους πρώτους αθλητικούς συλλόγους της χώρας. Ιδρύθηκε στα 1891 και εκτός του κλασικού αθλητισμού καλλιέργησε τη σκοποβολή, την κωπηλασία, τη γυμναστική, την κολύμβηση, την ποδηλασία. Διοργάνωσε αγώνες στίβου, κολύμβησης και λεμβοδρομίες, ίδρυσε εκδρομικό τμήμα και παράλληλα βιβλιοθήκη, φροντιστήριο ξένων γλωσσών, σχολείο μουσικής με μπάντα και εσπερινή εμπορική σχολή. Δηλαδή εξελίχθηκε σε σπουδαίο πολιτιστικό και εκπαιδευτικό φορέα όλης της πόλης.

Να μερικά από τα ονόματα των ιδρυτών και πρωτοστατών του Συλλόγου: Αθηνόδωρος Σωτηριάδης, Κων. Πράτσικας, Δ. Σ. Πράτσικας, Στεφ. Θωμόπουλος, Γεώργιος Τζίνης, Ευάγ. Καρόκης, Προκλής Παπαρρούπας, Γ. Τριάντης, Μιχ. Φραγκόπουλος, Γ. Χαραλάμπης, Βασ. Γκολφινόπουλος, Άρθουρ Μόρφυ. Σημαντικότερος όμως παράγοντας, ιδρυτής και ψυχή του συλλόγου υπήρξε ο πατρινός γιατρός Χρήστος Κορύλλος.

Οι Νικηταί της "Γυμναστικής Εταιρίας" Πατρών

Στα 1894 ένα μέρος των αθλητών και των παραγόντων του «Παναχαϊκού» (ενδεικτικά τα ονόματα των: Αιμίλιου Γερούση, Κων. Πράτσικα, Λουκά Καραμπίνη, Δημ. Μπουκαούρη, Κων Φινόπουλου, Δημ. Σωτηριάδη, Στεφ. Τζίνη) έφυγαν απ’ τον σύλλογο και ίδρυσαν την Γυμναστική Εταιρία Πατρών που σταδιακά απέκτησε τμήματα γυμναστικής, στίβου, κολύμβησης, άρσης βαρών, πάλης και από το 1902 ποδοσφαίρου.

Ο Παναχαϊκός και η Γυμναστική Εταιρία Πατρών μαζί με τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο και τον Εθνικό Γυμναστικό Σύλλογο στην Αθήνα, τον Όμιλο Ερετών του Πειραιά και τον Πειραϊκό Σύνδεσμο, υπήρξαν οι σύλλογοι που ανέλαβαν το μεγαλύτερο βάρος της διοργάνωσης των Πρώτων Σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα στα 1896.

Λίγο μετά, στα 1897, με πρωτοβουλία του Παναχαϊκού και τη συμμετοχή του Πανελληνίου και της Γυμναστικής Εταιρίας Πατρών, ιδρύθηκε και ο ΣΕΓΑΣ.





Δαβουρλής-Στραβοπόδης-Μιχαλόπουλος, Παναχαϊκάρα...

Από τις αρχές του 20ου αιώνα ξεκίνησαν συζητήσεις για την επανένωση των δύο μεγάλων συλλόγων της Πάτρας. Αυτές κατέληξαν σε αποτέλεσμα μετά από είκοσι χρόνια και έτσι στα 1923 με τη συγχώνευση των δύο σωματείων ιδρύθηκε η «Παναχαϊκή Γυμναστική Εταιρία» που στα χρόνια που θα έρθουν θα αποτελέσει τον σημαντικότερο αθλητικό φορέα της πόλης και που σήμερα είναι ο μόνος αθλητικός σύλλογος στη χώρα που στο σήμα του με τον Ηρακλή που στεφανώνεται από τη Νίκη, αναγράφονται τρεις χρονολογίες ίδρυσης. 1891-1894-1923, δηλαδή εκείνες του Παναχαϊκού, της Γυμναστικής Εταιρίας και της Παναχαϊκής αντίστοιχα. Πάντως το σημαντικότερο κομμάτι της πατρινής ποδοσφαιρικής ιστορίας θα γραφτεί από την Παναχαϊκή με την ομάδα κόσμημα των αρχών της δεκαετίας του ‘70 με τους Στραβοπόδη, Ρήγα, Μιχαλόπουλο, Λεβεντάκο και φυσικά τον μεγάλο Κώστα Δαβουρλή.